Kredyt a pożyczka – pamiętajmy o różnicach

’Kredyt’ i 'pożyczka’ to dla wielu osób dwa oznaczenia tego samego produktu finansowego. Choć w potocznym rozumieniu oba pojęcia używane są zamiennie, to z formalnego punktu widzenia istotnie się różnią, a konsekwencje tych różnic niosą za sobą odmienne skutki prawne.

Zarówno kredyt, jak i pożyczka są produktami finansowymi, których celem jest zaciągnięcie długu podlegającemu zwrotowi. Przejdźmy jednak do różnic.

Kredyt dostępny tylko w banku

Zgodnie z art. 5 Prawa bankowego (ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r.) kredytów mogą udzielać wyłącznie specjalistyczne instytucje finansowe: banki. Szczegółowe regulacje umów o kredyt konsumencki określone zostały w Ustawie o kredycie konsumenckim.

Cechy umowy kredytu bankowego:

•    musi zawierać jasno określony cel kredytowania (na co zostaną wydane pożyczane pieniądze),
•    powinna zostać zawarta w formie pisemnej,
•    jej przedmiotem mogą być tylko pieniądze,
•    musi być odpłatna (obowiązkowe oprocentowanie),
•    powinna zawierać z góry określone następujące parametry: kwotę i walutę kredytu, termin i warunki spłaty długu, wysokość oprocentowania oraz zasady jego zmiany.

Co istotne z punktu prawnego bank na mocy umowy kredytowej nie oddaje kredytobiorcy pieniędzy na własność, a jedynie przekazuje je do czasowej dyspozycji.

Uwaga! Nie każdy produkt kredytowy, który udostępnia bank, jest kredytem w rozumieniu prawa bankowego. Zauważmy, że linia debetowa w koncie osobistym czy limit na karcie kredytowej nie spełniają wymienionych powyżej podstawowych cech kredytu (nie mają określonych terminów zwrotu czy wysokości poszczególnych rat), dlatego w swojej istocie nie są kredytami, a pożyczkami.

Pożyczka: od każdego dla każdego

Pożyczka jest produktem finansowym o szerszym znaczeniu niż kredyt. Pożyczek mogą udzielać nie tylko banki, ale i inne instytucje (np. firmy pożyczkowe, zakłady pracy), a nawet osoby fizyczne (np. brat, kolega, sąsiad lub też osoba, którą dopiero co poznaliśmy), o ile rozporządzają własnymi pieniędzmi.

Najważniejsze zasady funkcjonowania pożyczek regulowane są przez Kodeks cywilny (ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r.), ale podlegają one także przepisom Ustawy o kredyt konsumencki.

Cechy umowy pożyczki:

•    jej przedmiotem mogą być nie tylko pieniądze, ale i przedmioty,
•    w przypadku pożyczki pieniężnej nie trzeba określać przeznaczenia pozyskanych środków,
•    nie musi być zawarta w formie pisemnej (choć zaleca się sporządzenie dokumentu w przypadku pożyczek o wartości przekraczającej 500 zł – ułatwi to wierzycielowi dochodzenie ewentualnych roszczeń przed sądem w przypadku problemów z odzyskaniem należności),
•    może być nieodpłatna,
•    nie musi wiązać się z określeniem terminu zwrotu pieniędzy czy innego przedmiotu umowy (choć firmy pożyczkowe z takiej opcji nie korzystają).

W drodze udzielenia pożyczki przedmiot jej umowy staje się własnością pożyczkobiorcy. Ze względu na to, że pożyczka – w przeciwieństwie do kredytu – nie musi być oprocentowana, pożyczki umożliwiają pozyskanie pieniędzy zupełnie za darmo. Oczywiście o ile takie właśnie warunki zostaną ustalone w umowie między pożyczkobiorcą a pożyczkodawcą.